۱۱ نکته در مورد باتری ماشین
فهرست مطالب
باتری چیست؟
باتری دستگاهی است که می‌تواند جریانی از برق مستقیم تولید کرده و در خود ذخیره کند تا به مصرف کلیه وسایل برقی که با آن در ارتباط هستند برسد.
باتری ماشین یک جعبه مکعب شکل است که از کائوچو، میکا یا قیر فشرده ساخته می شود. باتری اتوموبیل از تعدادی خانه و هر خانه از تعدادی صفحات مثبت و منفی تشکیل شده است که صفحات مثبت به یک شانه و صفحات منفی به شانه دیگر وصل می باشند. صفحات در یک خانه به طور موازی کنار هم قرار میگیرند و نسبت به همدیگر به وسیله صفحات عایق دیگری که مابین آنها کنار گذاشته شده مجزا می شوند.
در نهایت به طور سری به هم وصل شده که دیگر قطب منفی تشکیل می شود که هر خانه آن معرف ۲.۲ ولت برق بوده و به طور مثال هرگاه یک باتری دارای ۶ خانه باشد میزان برق باتری حدود ۱۲ ولت خواهد بود.
جنس صفحات مثبت از پراکسید سرب (pbo3) است که بعد از شارژ شدن به رنگ قهوه ای در می آیند و جنس صفحات منفی از سرب اسفنجی (pb) است که بعد از شارژ شدن به رنگ خاکستری در می آیند و جنس صفحات عایق از میکا یا عایق دیگر است.
دلیل انتخاب مواد داخل باتری ماشین به خاطر این است که اسید باتری بر آنها اثر نداشته باشد.
شدت جریان یک باتری بستگی به تعداد صفحات آن دارد و همیشه تعداد صفحات باطری در یک خانه به عدد فرد یعنی ۹-۱۱-۱۳-۱۵ پلیت الی اخر می‌باشد و همیشه تعداد صفحات منفی از صفحات مثبت یکی بیشتر و تعداد صفحات عایق همیشه یکی از تعداد کل پلیت ها کمتر است. به طور مثال یک باتری۱۱ پلیت، شامل ۵ پلیت مثبت و ۶ پلیت منفی و ۱۰ صفحه عایق در هر خانه اش است. بنابراین درکل باطری ۶۶ پلیت وجود دارد.
انواع باتری‌ها
دو نوع از رایج ترین انواع باتری اتومبیل عبارتند از : باتری‌های LM یا “Low Maintenance” که به مراقبت کم نیا دارند که به آنها باتری‌های تَر
هم گفته می شود.
نوع دوم باتری‌های FM یا FreeMaintenance که بدون نیاز به مراقبت هستند و به آنها باتری‌های خشک یا در بازار اتمی هم گفته می‌شود.
باتری‌های LM دارای صفحه سرب آنتیموان/کلسیم و معمولا دو آلیاژی هستند در حالی که باتری‌های FM دارای صفحات سرب – کلسیم/کلسیم هستند.
باتری‌های FM به مراقبت های پیشگیرانه کمتری نیازمند اند و دارای عمری طولانی تر، شارژ سریعتر، مقاومت بیشتر در برابر شارژ بیش از حد، کاهش خوردگی ترمینال ها و زمان مجاز جهت نگهداری کالای طولانی تر هستند اما در برابر عیوب ناشی از دشارژ عمیق (Deep Discharge) به دلیل افزایش ریزش مواد فعال صفحات، سریعتر از کار می‌افتند.
در آب و هوای گرم پیشنهاد می‌شود که از باتری تر استفاده شود. به دلیل اینکه در هوای گرم و دمای بالا شدت بخار شدن مایع درون باتری نیز بیشتر و در نتیجه در یک باتری خشک هنگامی که به آب نیاز است، نمیتوان آب اضافه کرد یا غلظت آن را اندازه گرفت.
باتری چگونه ماشین را روشن می‌کند؟
یک باتری معمولی سرب اسیدی در خودرو، حاوی صفحات سرب متناوب با صفحاتی از مواد دیگر است که همگی در محلول الکترولیت، در حدود یک سوم اسید سولفوریک و دو سوم آب غوطه ور شده اند.
چرخاندن سوئیچ احتراق باعث می شود اسید موجود در محلول الکترولیت مایع با مواد فعال روی صفحات واکنش نشان دهد. جریان از طریق سیستم استارت در زنجیره ای از واکنش ها عبور کرده و کمک به راه اندازی موتور می کند. باتری خودرو بخشی از سیستم استارت یک خودرو است که این سیستم سه جزء اصلی دارد، سوئیچ احتراق، شیر برقی و بسته شدن کنتاکت ها و راه اندازی خودرو در مرحله آخر می باشد.
تشخیص قطب‌های باتری
ابتدا و انتهای یک باتری را قطب های مثبت و منفی آن تشکیل می‌دهند. چنانچه به قطب های مثبت و منفی نگاه کنید خواهید دید که قطب مثبت کمی از قطب منفی کلفت‌تر است. قطب مثبت را با علامت + یا P و رنگ قرمز و قطب منفی را با علامت – یا “N” و رنگ مشکی یا آبی مشخص می‌کنند.
چنانچه به دلایلی علامت های ذکر شده از بین رفته باشند دو سیم را به قطب های باتری متصل کرده و انتهای دیگرشان را در محلول اسید یا آب نمک قرار دهید، اطراف هر سیمی که حباب بیشتری خارج شد، آن قطب، قطب منفی است. قطب مثبت به سوئیچ و جعبه فیوز برق راه دارد و متصل می‌شود و قطب منفی توسط کابل و بست به موتور یا بدنه خودرو و شاسی متصل می‌شود.
پیچ درپوش خانه‌های باتری
هرخانه باتری ماشین دارای یک پیچ درپوش از جنس کائوچو یا پلاستیک است که از نفوذ گرد و غبار ، خاک و مواد دیگر به داخل باتری و نیز از ریختن آب اسید به خارج جلوگیری می‌کند. روی هریک از پیچ های یک یا دو سوراخ ریز طراحی شده که به گاز های تولید شده اجازه خروج می‌دهد و همچنین تغییرات حجمی مایع باتری در اثر سرما و گرما را خنثی و از ایجاد خلا یا فشار در باتری جلوگیری می کند. توجه کنید که سوراخ ها مسدود نگردند.
الکترولیت (Electrolyte)
مایع داخل باتری ماشین محلولی از اسید سولفوریک به اضافه آب مقطر است که به آن الکترولیت می‌گویند. جهت ساختن این مایع باید اسید سولفوریک را به آرامی و به مقدار کم در ظرف پلاستیکی که محتوی آب مقطر است اضافه نمود.
هیدرومتر یا اسیدسنج
این وسیله از یک محفظه شیشه ای و یک پمپ مکنده تشکیل شده که در داخل شیشه یک کپسول شناور مدرج جهت تعیین وزن مخصوص یا غلظت الکترولیت باتری ماشین قرار داده اند. کپسول بعضی از هیدرومتر ها دارای سه رنگ مشخص است که اگر قسمت زرد رنگ یا سبز رنگ کپسول روی مایع الکترولیت شناور باشد باتری شارژ است و در اطراف رنگ سفید نیمه شارژ و چنانچه در اطراف رنگ قرمز قرار گیرد باتری ضعیف و دشارژ شده است.
نگهداری از باتری ماشین
۱- سطح الکترولیت باتری ماشین را همیشه چک کنید. معمولا در باتری‌های تَر طبق توصیه شرکت سازنده، سطح الکترولیت باید حدود ۲ تا ۳ میلی متر بالاتر از سطح صفحه ها باشد.
۲- پوسته باتری را از لحاظ وجود ترک و نشتی یا باد کردن، بصورت چشمی بازرسی کنید.
۳- کابل های باتری را از لحاظ فرسودگی پوشش و ضعیف شدن بررسی کنید.
۴- قطب های باتری خودرو را از وجود هرگونه رسوب بررسی کنید و به مقدار کمی آنها را با گریس چرب کنید تا سولفاته نکند.
۵- غلظت باتری را با هیدرومتر اندازه بگیرید که بصورت استاندارد باشد. در صورت شارژ بودن باید حدود ۱.۲۷۰ میلی متر مکعب را نشان دهد.
۶- اتصالات نگه دارنده بست باتری در موقعیت خود را بررسی کنید که شل نشده یا رسوب نگرفته باشند.
شارژ کردن باتری ماشین
هنگامی که یک مصرف کننده به یک باتری اتصال یابد، جریان از قطب مثبت باتری خارج شده و به مصرف کننده رسیده و از منفی آن خارج و به منفی باطری وارد می شود. در این موقع است که برق باتری ماشین خالی شده و دشارژ می‌شود که جهت شارژ نمودن باتری از دستگاه شارژ استفاده می‌شود تا جریان برق از سمت مثبت دستگاه وارد قطب مثبت باتری شود و منفی باتری خارج و به منفی دستگاه برگردد.
درصد شارژ براساس غلظت الکترولیت:
100% > 1.270
75% > 1.230
50% > 1.190
25% > 1.145
0% > 1.100
شارژ کردن باتری خالی یا دشارژ شده
باتری‌ها به دلایل متعددی، خالی یا دشارژ می‌شوند از جمله:
۱- عمر باتری تمام شده است.
۲- مدت زمان طولانی از خودرو استفاده نشده است.
۳- دینام خودرو باتری را شارژ نمی‌کند.
۴- مصرف کننده های برق خودرو مثل چراغ ها هنگام خاموش بودن خودرو، در وضعیت روشن قرار داشتند.
۵- به مدت طولانی در هوای بسیار سرد قرار داشته باشد.
مرسوم ترین روش های شارژ باتری ماشین معمولا استفاده از دستگاه شارژر باتری خودرو توسط باتری‌ساز یا شارژر باتری قابل حمل توسط خود شما، استفاده از پنل های خورشیدی و آداپتورهای لپ تاپ ها و… می باشند.
در اول کار باید نوع باتری ماشین خود را مشخص کنید. برای اینکه باتری خود را به درستی شارژ کنید، ابتدا باید نوع باتری را شناسایی کنید. برای این کار می‌توانید روی باتری را نگاه کنید.
مراحل شارژ باتری ماشین
آماده کردن باتری خودرو
• همه وسایل الکترونیکی در خودرو را باید خاموش کنید.
• اول کابل منفی (-) و سپس مثبت (+) را بردارید.
• ترمینال های باتری را تمیز کنید.
• شارژر باتری ماشین را وصل کنید.
• شارژر را پس از اتمام شارژ از باتری جدا کنید.
پس از اینکه شارژر باتری خودرو کامل شد، کابل های اتصال شارژر را بردارید. برخی از شارژرها دارای یک نشانگر برای این کار هستند که به شما نشان می دهند چه زمانی انجام این کار ایمن است.
همچنین قبل از لمس مطمئن شوید که شارژر را خاموش کرده اید. فقط پس از خاموش شدن شارژر می توان کابل ها را جدا کنید. در ابتدا کابل مثبت و سپس منفی را جدا کنید و اگر باتری شما از نوعی بود که از سینی خارج کرده بودید را دوباره در سینی قرار دهید و گیره های آن را نصب و محکم کنید.
جهت اطلاعات بیشتر و دانستن نظر تخصصی اعضای تیم امداد خودرو پارس امداد، درخواست امداد دهید.